2024 yılı bölümümüz yayınları
Evaluating the impact of nature-based solutions on the provision of
water-related and water-dependant ecosystem services
Akdeniz bölgesinde su kıtlığı, tarımda aşırı su kullanımı ve iklim değişikliği nedeniyle giderek artan bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Araştırmacılar su döngüsü yönetimini iyileştirmek ve sürdürülebilirliği artırmak amacıyla Doğa Temelli Çözümler’in (NbS) uygulanmasını önermektedir. Bu amaçla, IUCN Global Standardı çerçevesinde ekolojik, sosyo-ekonomik ve kültürel unsurları kapsayan bir izleme çerçevesi geliştirilmiştir. Araştırma kapsamında belirlenen Anahtar Performans Göstergeleri (KPI’lar) Akdeniz’deki beş vaka çalışmasında test edilmiştir. Bu çerçevenin, NbS uygulamalarını küresel standartlara uygun hale getirerek sürdürülebilir su kaynakları yönetimine katkı sağladığı belirtilmektedir.
Effect of mechanical pre-treatment on the recovery potential of rare-earth elements and gold from discarded hard disc drives
Küresel ölçekte Nadir Toprak Elementlerine (REE’ler) olan talep hızla artarken, bu kritik kaynaklarla ilgili arz riski de giderek daha önemli hale gelmektedir. Atık elektrikli ve elektronik ekipmanlardan (WEEE) gelen e-atık, REE’ler ve altın geri kazanımı için değerli bir ikincil kaynak sağlamaktadır. Ancak, geri kazanım yöntemi, başarı oranlarını ve malzeme saflığını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu araştırma, atık durumdaki sabit disk sürücülerinden (HDD’ler) REE’ler ve altın geri kazanımında iki mekanik ön işleme yönteminin—parçalama ve manuel demontaj—etkisini incelemektedir.
Concurrent boron removal from reverse osmosis concentrate and energy production using a microbial desalination cell-Donnan dialysis hybrid system
Bu araştırma, sürdürülebilir teknoloji alanında bir atılım sunmaktadır: Hibrit sistem, mikrobiyal desalinasyon hücresini Donnan diyaliz ile birleştirerek ters ozmoz konsantresinden bor giderimi yaparken aynı zamanda temiz enerji üretmektedir. Kirliliği azaltırken enerji üreten bu yenilik, daha çevreci su arıtma çözümlerinin önünü açmaktadır.
Phosphate Recovery from Digestate Using Magnesium-Modified Fungal Biochar
Bu makale “Clean Technologies and Environmental Policy” dergisinde yayımlandı. Araştırma, fosfat ve amonyum gibi temel besin maddelerinin sindirim sıvısından uzaklaştırılması ve geri kazanılması için Aspergillus niger mantarı ve atık manyezit tozu (WMD) kullanarak magnezyum modifiye mantar biyokarbonu sentezleyen yenilikçi bir yaklaşım sunmaktadır.
Comprehensive comparison of different gridded precipitation products over geographic regions of Türkiye
Geleneksel yağış ölçer istasyonları güvenilir veri sağlar, ancak sınırlıdır. Uzaktan algılama ile elde edilen ızgara tabanlı yağış ürünleri (GPP’ler) alternatif olarak kullanılır, ancak kalite kontrolü gerektirir. Bu çalışmada, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yağışın mekansal ve zamansal özelliklerini incelemek için 14 GPP değerlendirildi. Sonuçlara göre, IMERG, MSWEP ve TRMM aylık ve yıllık ölçeklerde en iyi performansı gösterdi. Türkiye genelinde TRMM, MSWEP ve IMERG en iyi sonuçları verdi.
Bölümümüz Öğretim Üyesi Prof.Dr.Orhan Gündüz’ün Doktora Adayları Behnam Khorrami ve Onur Güngör Şahin’în kaleme aldıkları makaleyi incelemek için aşağıdaki linke tıklayın.
Assessment of Heavy Metal Contamination and Removal using Ceratophyllum demersum L.: A Case Study
Toprakta artan ağır metal kirliliği, tarımsal üretkenlik, ekosistem sağlığı ve insan refahını etkileyen önemli bir çevresel sorundur. Geleneksel arıtma yöntemleri genellikle yüksek maliyetli ve karmaşık prosedürler içermektedir, bu da daha sürdürülebilir çözümler ihtiyacını doğurmaktadır. Bu alanda umut vadeden yaklaşımlardan biri, bitkilerin topraktaki kirleticileri arıtmak amacıyla kullanıldığı “phytoremediation” yöntemidir. Bu amaçla kullanılan çeşitli bitki türleri arasında, Ceratophyllum demersum L. dikkate değer bir potansiyele sahiptir. Ceratophyllum demersum L.’nin topraktaki ağır metalleri arıtma amacıyla kullanılması, çevresel kirliliği ele almak için umut verici ve sürdürülebilir bir yaklaşımı temsil etmektedir. Ağır metalleri emme ve stabilize etme konusundaki doğal yeteneği, maliyet etkinliği ve çevresel faydaları ile geniş çaplı uygulamalar için cazip bir seçenek haline gelmektedir. Ancak, bu bitkinin kullanımını optimize etmek ve çeşitli çevresel koşullarda etkinliğini sağlamak için daha fazla araştırma ve saha denemeleri gereklidir. Bu su bitkisinin potansiyelini kullanarak, daha temiz ve sağlıklı bir çevreye doğru önemli adımlar atabiliriz.
Bölümümüz Araştırma Görevlisi Dr. A. Yağmur Gören Kara’nın Gebze Teknik Üniversitesi ve Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nden araştırmacılar ile birlikte yürüttüğü “Ceratophyllum demersum L. kullanılarak ağır metal kirliliğinin değerlendirilmesi ve giderimi: bir vaka çalışması” başlıklı araştırma makalesi, International Journal of Global Warming dergisinde yayımlanmıştır.
Recent Developments on Carbon Neutrality through Carbon Dioxide Capture and Utilization with Clean Hydrogen for Production of Alternative Fuels for Smart Cities
Küresel iklim değişikliği ile mücadele çabaları yoğunlaştıkça, karbon nötrlüğe ulaşmak dünya genelinde hükümetler, endüstriler ve topluluklar için hayati bir hedef haline gelmiştir. Karbon nötrlüğe ulaşmanın en umut verici yollarından biri, temiz hidrojenle entegre edilmiş karbondioksit yakalama ve kullanım teknolojilerinin, özellikle akıllı şehirler bağlamında, alternatif yakıt üretiminde kullanılmasıdır. Dolayısıyla, karbondioksit yakalama ve kullanımı ile temiz hidrojenin entegrasyonu yoluyla alternatif yakıtların üretilmesi, karbon nötrlüğe ve temiz enerjiye ulaşmak için sürdürülebilir bir yaklaşımı temsil etmektedir. Sürdürülebilirlik ve yenilik taahhüdüyle öne çıkan akıllı şehirler, bu geçişin ön saflarında yer almaktadır. Son teknolojik gelişmeleri kullanarak ve işbirlikçi çabaları teşvik ederek, dünya genelindeki kentsel çevreler için daha temiz ve daha sürdürülebilir bir gelecek yaratabiliriz. Bölümümüz Araştırma Görevlisi Dr. A. Yağmur Gören Kara’nın Ontario Tech Üniversitesi, Dibrugarh Üniversitesi ve Teesside Üniversitesi’nden araştırmacılar ile birlikte yazdığı “Akıllı şehirler için alternatif yakıt üretiminde temiz hidrojen ile karbondioksit yakalama ve kullanımı yoluyla karbon nötrlüğe yönelik son gelişmeler” başlıklı derleme makalesi, International Journal of Hydrogen Energy dergisinde yayımlanmıştır.
Assessment of Heavy Metal Contamination and Removal using Ceratophyllum demersum L.: A Case Study
Toprakta artan ağır metal kirliliği, tarımsal üretkenlik, ekosistem sağlığı ve insan refahını etkileyen önemli bir çevresel sorundur. Geleneksel arıtma yöntemleri genellikle yüksek maliyetli ve karmaşık prosedürler içermektedir, bu da daha sürdürülebilir çözümler ihtiyacını doğurmaktadır. Bu alanda umut vadeden yaklaşımlardan biri, bitkilerin topraktaki kirleticileri arıtmak amacıyla kullanıldığı “phytoremediation” yöntemidir. Bu amaçla kullanılan çeşitli bitki türleri arasında, Ceratophyllum demersum L. dikkate değer bir potansiyele sahiptir. Ceratophyllum demersum L.’nin topraktaki ağır metalleri arıtma amacıyla kullanılması, çevresel kirliliği ele almak için umut verici ve sürdürülebilir bir yaklaşımı temsil etmektedir. Ağır metalleri emme ve stabilize etme konusundaki doğal yeteneği, maliyet etkinliği ve çevresel faydaları ile geniş çaplı uygulamalar için cazip bir seçenek haline gelmektedir. Ancak, bu bitkinin kullanımını optimize etmek ve çeşitli çevresel koşullarda etkinliğini sağlamak için daha fazla araştırma ve saha denemeleri gereklidir. Bu su bitkisinin potansiyelini kullanarak, daha temiz ve sağlıklı bir çevreye doğru önemli adımlar atabiliriz.
Bölümümüz Araştırma Görevlisi Dr. A. Yağmur Gören Kara’nın Gebze Teknik Üniversitesi ve Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nden araştırmacılar ile birlikte yürüttüğü “Ceratophyllum demersum L. kullanılarak ağır metal kirliliğinin değerlendirilmesi ve giderimi: bir vaka çalışması” başlıklı araştırma makalesi, International Journal of Global Warming dergisinde yayımlanmıştır.
Soil Contamination by Metals/Metalloids around an Industrial Region and Associated Human Health Risk Assessment
Bölümümüz Öğretim Üyesi Dr. Hale Demirtepe’nin “Soil Contamination by Metals/Metalloids around an Industrial Region and Associated Human Health Risk Assessment” başlıklı çalışması Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nin “Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences” başlıklı dergisinde yayınlanmıştır.
Metaller ve metaloidler endüstriyel faaliyetlerin sebep olduğu önemli kirleticilerdir. Özellikle bu tür faaliyetlerin etkisi altında olan bölgelerde toprak kirliliği izlenmeli, civarda yaşayan insanlar için kirliliğe bağlı olası sağlık riski ortaya konmalıdır. Hocamızın bu değerli çalışmasında bölgedeki önemli endüstriyel bölgelerden olan İzmir Aliağa’da toprak metal ve metaloid seviyeleri araştırılmış, sağlık riski değerlendirmesi yapılmıştır. Toprak kirliliği kaynaklı insan sağlığı riski kabul edilebilir seviyede bulunsa da, bu bölgede yaşayan insanlar için daha kapsamlı risk değerlendirmesi önerilmektedir.
A novel land surface temperature reconstruction method and its application for downscaling surface soil moisture with machine learning
Bölümümüz Öğretim Üyesi Prof.Dr. Orhan Gündüz ve Uluslararası Su Kaynakları Bölümü’nde çalışmalarını yürüten Doktor Öğrencisi Onur Güngör Şahin’in hazırladıkları “ A novel land surface temperature reconstruction method and its application for downscaling surface soil moisture with machine learning” başlıklı araştırma makalesi “Journal of Hydrology” dergisinde yayınlanmıştır.
Hidrolojik, tarımsal vb. çalışmalar kapsamında üzerinde çalışılan alanın uydu aracılığı ile yüksek çözünürlükte toprak neminin tespiti önemli bir konudur. Bu amaç doğrultusunda kullanılan yaygın yöntemlerden biri de makine öğrenmesiyle (”machine learning”) ölçek indirgemedir. Ölçek indirgeme işlemiyle daha detaylı bir yüzey analizi gerçekleştirilirken, yüzey toprak sıcaklığı (LST) ana değişken olarak kullanılır. Ancak LST haritalaması sırasında, gökyüzünde bulut yoğunluğu olduğu durumlarda mekansal ve zamansal boşluklar oluşur. Bu çalışmada bu boşluk ve eksikliklerin giderilmesi amacıyla konu ile ilgili farklı veri setlerinin aynı anda kullanılmasını sağlayan pratik ve uygulanabilir bir yöntem önerilmiştir. Daha sonra da bu yöntem kullanılarak Batı Anadolu Havzaları için yüksek çözünürlükte günlük nem haritaları üretilmiştir.
KONUTLARDA İÇ HAVA KALİTESİ VE HAVALANDIRMA
Kirleticilere maruziyeti belirleyen iki unsur vardır: Derişim (konsantrasyon) ve zaman…
İnsanlar zamanlarının büyük kısmını iç mekanlarda geçirirler. Gün içinde bulundukları yer düşünüldüğünde, bu zamanın da en büyük kısmı evlerinde geçmektedir. Çeşitli iç kaynaklar dolayısıyla konutlarda bazı kirleticilerin derişimleri genel itibarla veya yapılan aktiviteye bağlı episodik olarak yüksek olabilir. Dolayısıyla, konutlarda iç hava kalitesi insan sağlığı açısından büyük önem arz etmektedir.
Bölüm Başkanımız Prof. Dr. Sait Cemil Sofuoğlu’nun yazarları arasında olduğu “KONUTLARDA İÇ HAVA KALİTESİ VE HAVALANDIRMA” kitabının ilk cildi Makine Mühendisleri Odası tarafından yayınlandı.
Recovery of Metals from Leach Liquors: Biosorption versus Metal Sulfide Precipitation
Bölümümüz Öğretim Üyesi Dr. Ing. Mehmet Ali Küçüker’in “Recovery of Metals from Leach Liquors: Biosorption versus Metal Sulfide Precipitation” başlıklı kitap bölümü, Springer Yayıncılığa ait “Advances in Science, Technology & Innovation” kitap serisinin içinde yer alan “Biotechnological Innovations in the Mineral-Metal Industry” başlıklı kitabında yayınlanmıştır.
Bahse konu çalışma asitler veya mikroorganizmaları içeren liç metotları kullanılarak birincil ve ikincil kaynaklardan (doğal ortamlardan ve atık kaynaklardan) metallerin elde edilmesi sürecini tartışmaktadır. Liç konsantrasyonunda metal seviyesi belli bir konsantrasyona ulaştığı zaman, bu çözeltilerden geri kazanım hayati önem taşır ve genellikle ek arıtma işlemlerini içerir. Çalışma, özellikle biyosorpsiyon ve metal sülfür çökelmesi teknikleri üzerine genel bir bakış ve tartışma sunmaktadır. Her tekniğin artıları ve eksileri olsa da, etkili metal geri kazanımı için bazen geri kazanım yöntemlerinin bir kombinasyonu gereklidir. Çalışma ayrıca, bu süreçlerin çevresel etkisi üzerine daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Experimental investigation of a unique electro-biomembrane based integrated system for wastewater treatment and simultaneous clean water hydrogen and energy production
Bölümümüz Arş. Gör. Dr. A. Yagmur Gören Kara’nın Ontario Tech Üniversitesi araştırmacıları ile yeni geliştirilmiş elektro-biomembran reaktörü kullanarak eş zamanlı tuzlu suların arıtılması ve yeşil hidrojen üretimi yaptıkları araştırma makalesi Process Safety and Environmental Protection dergisinde yayınlanmıştır.
Renewable-based treatment solution of Reactive Blue 21 dye on fly ash as low-cost and sustainable adsorbent
Bölümümüz Arş. Gör. Dr. A. Yagmur Gören Kara’nın Gebze Teknik ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi araştırmacıları ile tekstil atıksularının sürdürülebilir ve düşük maliyetli arıtımı ile katı atık yönetimini bütünleştirdikleri araştırma makalesi Journal of Chromatography A dergisinde yayınlanmıştır.